آتشی که نمیرد

از آن به دیر مغانم عزیز می‌دارند که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست

آتشی که نمیرد

از آن به دیر مغانم عزیز می‌دارند که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست

غزل 7: صوفی بیا که آینه صافی ست جام را

 عکس از: فلورا

 

۱) صوفی! بیا که آینــه صافـی‌ست جـام را،         تـــــا بنگــــری صفـــای ِ مـی ِ لعل فام را.  

2) راز درون پــرده ز رنــــدان ِ مست پــــرس،        کـاین حال نیست زاهد ِ عالی مقام را. 

3) عنقـا شکــار  ِ کس نشود، دام بــازچین،      کانجا همیشه باد به دست است دام را. 

4) در بزم  ِدور، یک دو قدح درکــش و بـــــرو؛      یعنی: طمـــع مــــــدار   وصال ِ   دوام  را.  

5) ای دل! شباب رفت ونچیدی گلی زعیش،       پیرانه ســـر بکن هُنــــری، ننگ و نام را. 

6) در عیش ِنقد کوش، که چون آبخور نماند،     آدم بِهِشــــت روضــــــــه دارُالســــلام را.  

7) ما را بر آستانِ تو بس حق ِ خدمت است،      ای خواجه! بــــاز بیـــن بـه ترحّم غلام را.

7/1) مـــن آن زمـــان طمع ببریــدم ز عافیـت،      کـــاین دل نهــاد در کــف عشقم زمام را.

8) حــافظ مـــرید جام ِمی است، ای صبا برو،       وز بنده، بنــدگی بــرسان شیخ ِ جام را. 

 

ش: شاملو // ق: قدسی// ن: نیساری // قز: قزوینی // س: سایه // خ: خانلری

 

1) ق: صاف است 

2) خ:/صوفی ---- ش:/کشف

3) خ،ش: شکار می نشود---- ق، ش: کاین جا

4) ق: عیش

5) ق: عمر ---- ق:/هوس // ق، ش، قز: /مکن هنری

7/1) در نسخه "ش" به جای بیت هفتم این بیت آمده است.

در نسخه "ق" این بیت، بیت چهارم غزل است با این تغییرات:

من آن زمان طمع ببریدم ز عافیت

کاین دل نهاد در کف "عشقت" زمام را


8) ق: جام جم است ---- ق:/از بنده ---- ش: /شیخ خام


ترتیب ابیات غزل در نسخه "ق" :

1- 2- 3- 7/1 - 7- 6 - 4 - 5 و 8  

 

ترتیب ابیات غزل در نسخه "ش" :

1 - 2- 5- 6 - 4- 3-  7/1 - 8


شرحی بر غزل را از اینجا بخوانید.

غزل 6: به ملازمان سلطان که رساند این دعا را

1) به ملازمان سلطان، کــه رسانـد ایــن دعـا را؟      کـــه:"بــه شکـر پادشاهی، زنظر مران گدا را" 

2) ز رقیـب دیـو سیرت، به خدای خود پنــــاهــم؛      مگـر آن شهــاب ِ ثاقب،‌ مـــددی دهد سُها را.  

3) مــژه سیــاهت ار کـــرد بــه خـون ما اشــارت،      ز فریــب او بینــدیش و غلـــط مـکــن، نگـــارا!  

4) دل ِ عـالمـی بســـوزی، چــــو عِــذار بـرفروزی،      تو از این چه سود داری که نمی‌کنی مدارا؟ 

5) همه شب در این امیدم،که نسیم صبحگاهی،     بــــه پیــــام آشنایــی، بنــــــوازد آشنـــــا را.   

6) چه قیامت است جانـا که به عاشقان نمودی؟      رخ همچو ماه تابــان، قـــد ِ ســـرو دلـــربا را.   

7) بـه خـدا کــه جرعه‌ای ده تو به حافظ سحرخیز،      که دعـــای صبحگـاهی، اثری دهـد شما را.  

 

 ش: شاملو // ق: قدسی// ن: نیساری // قز: قزوینی // س: سایه // خ: خانلری

 

1) ش: /ز ملازمان  

2) ق: به خدا همی پناهم ---- قز، خ، ن، س: /مددی دهد خدا را

5) قز، خ، ن: /به پیام آشنایان   

6) قز، خ، س: /دل و جان فدای رویت بنما عذار ما را ---- ش: /دل همچو سنگ خارا

7) قز، خ: /اثری کند ---- س: /که به وقت صبحگاهان اثری بود دعا را  

ن: تمام بیت:

چو طبیب دردمندان لب لعل یار باشد،  

دل دردمند حافظ ز که جوید این دوا را؟  

 

ش: تمام بیت: 

چو طبیب دردمندان لب لعل یار باشد، 

دل دردمند عاشق زکه جوید این دوا را؟

 

در نسخه "ش" پس از بیت هفتم بیت دیگری آمده:  

خبری ز حال عاشق بر یار بار گویید  

برسد مگر ز زلفش اثری مشام ما را  

و بیت هفتم "به خدا که جرعه ای ده..." مقطع غزل و به عنوان بیت پایانی است.

  

 

 

شرحی بر غزل را از  اینجا بخوانید.

غزل 4: صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را

 

 

صبـــا بـــه لطف بگـــو آن غــزال رعنــا را / که سر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را  
شکــر فـــروش کـــه عمرش دراز باد چرا / تفقـــدی نــکنــــد طوطـی شکـــرخا را  

غرور حسنت اجــازت مگـــر نداد ای گل / کــه پرسشی نکنـی عندلیب شیدا را  

به خلق و لطف توان کرد صید اهل نظر / بـــه بنـــد و دام نگیـرنــد مـــرغ دانـــا را  

ندانم از چه سبب رنگ آشنایی نیست / سهی قدان سیه چشم ماه سیما را   

چـــو بـــا حبیـب نشینی و بـاده پیمایـی / بـــه یـــاد آر محبــــان بــــاد پیمــــا را   

جـز این قدر نتوان گفت در جمال تو عیب/ که وضع مهر و وفا نیست روی زیبا را 

در آسمـــان نـــه عجب گر به گفته حافظ / ســرود زهره به رقص آورد مسیحا را

 

برداشت از اینجا

 

ز باغ ای باغبان ما را همی بوی بهار آید

 

با گزیده‌ای از بهاریه فرخی سیستانی آمدن بهار را به دوستان گرامی شادباش می‌گویم و سال خوشی را برای همه مردمان ایران زمین آرزو می‌کنم.  

 

ز باغ ای باغبان ما را همی بوی بهار آید / کلید باغ ما را ده که فردامان به کار آید 

کلید باغ را فردا هزاران خواستار آید / تو لختی صبر کن چندان، که قمری بر چنار آید 

چو اندر باغ بلبل،‌ به دیدار بهار آید / تو را مهمان ناخوانده به روزی صد هزار آید  

کنون گر گلبنی را پنج شش گل در شمار آید / چنان دانی که هر کس را همی زو بوی یار آید 

بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی 

مــلک را در جهـــان هــر روز جشنی باد و نوروزی 

کنون در زیر هر گلبن، قِنینه در نماز آید / نبیند کس که از خنده دهان گل فراز آید  

ز هر بادی که برخیزد گلی با می به راز آید / به چشم عاشق از می تا به می عمری دراز آید 

به گوش آواز هر مرغی، البف و طبع ساز آید / به دست می ز شادی هر  زمان بانگ جواز آید 

هوا خوش گردد و بر کوه برف اندر گداز آید / علم‌های بهاری از نشیبی بر فراز آید  

بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی 

مــلک را در جهـــان هــر روز جشنی باد و نوروزی  

زمین از خرمی گویی، گشاده آسمانستی / گشاده آسمان گویی، شکفته بوستانستی 

به صحرا لاله پنداری ز بیجاده دهانستی / درخت سبز را گویی هزار آوا زبانستی  

به شب در باغ گویی گل، چراغ باغبانستی / ستاک نسترن گویی بت لاغر میانستی 

درخت سیب را گویی، ز دیبا طیلسانستی / جهان گویی همه پر وَشّی و پر پرنیانستی 

بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی 

مــلک را در جهـــان هــر روز جشنی باد و نوروزی  

نبینی باغ را کز گل، چگونه خوب و دلبر شد / نبینی راغ را کز لاله چون زیبا و در خور شد 

زمین از نقش گوناگون چون دیبای ششتر شد / هزار آوای مست اینک، به شغل خویشتن در شد 

تَذَرو جفت گم کرده کنون با جفت همبر شد / جهان چون خانه بتگر شد و نوروز بتگر شد 

ز هر بیغوله و باغی، نوای مطربی بر شد / دگر باید شدن ما را کنون کافاق دیگر شد 

بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی 

مــلک را در جهـــان هــر روز جشنی باد و نوروزی