غزل 7: صوفی بیا که آینه صافی ست جام را

 عکس از: فلورا

۱) صوفی! بیا که آینــه صافـی‌ست جـام را،         تـــــا بنگــــری صفـــای ِ مـی ِ لعل فام را.  

2) راز درون پــرده ز رنــــدان ِ مست پــــرس،        کـاین حال نیست زاهد ِ عالی مقام را. 

3) عنقـا شکــار  ِ کس نشود، دام بــازچین،      کانجا همیشه باد به دست است دام را. 

4) در بزم  ِدور، یک دو قدح درکــش و بـــــرو؛      یعنی: طمـــع مــــــدار   وصال ِ   دوام  را.  

5) ای دل! شباب رفت ونچیدی گلی زعیش،       پیرانه ســـر بکن هُنــــری، ننگ و نام را. 

6) در عیش ِنقد کوش، که چون آبخور نماند،     آدم بِهِشــــت روضــــــــه دارُالســــلام را.  

7) ما را بر آستانِ تو بس حق ِ خدمت است،      ای خواجه! بــــاز بیـــن بـه ترحّم غلام را.

7/1) مـــن آن زمـــان طمع ببریــدم ز عافیـت،      کـــاین دل نهــاد در کــف عشقم زمام را.

8) حــافظ مـــرید جام ِمی است، ای صبا برو،       وز بنده، بنــدگی بــرسان شیخ ِ جام را. 

ش: شاملو // ق: قدسی// ن: نیساری // قز: قزوینی // س: سایه // خ: خانلری

1) ق: صاف است 

2) خ:/صوفی ---- ش:/کشف

3) خ،ش: شکار می نشود---- ق، ش: کاین جا

4) ق: عیش

5) ق: عمر ---- ق:/هوس // ق، ش، قز: /مکن هنری

7/1) در نسخه "ش" به جای بیت هفتم این بیت آمده است.

در نسخه "ق" این بیت، بیت چهارم غزل است با این تغییرات:

من آن زمان طمع ببریدم ز عافیت

کاین دل نهاد در کف "عشقت" زمام را

8) ق: جام جم است ---- ق:/از بنده ---- ش: /شیخ خام

ترتیب ابیات غزل در نسخه "ق" :

1- 2- 3- 7/1 - 7- 6 - 4 - 5 و 8  

ترتیب ابیات غزل در نسخه "ش" :

1 - 2- 5- 6 - 4- 3-  7/1 - 8

شرحی بر غزل را از اینجا بخوانید.

غزل 6: به ملازمان سلطان که رساند این دعا را

1) به ملازمان سلطان، کــه رسانـد ایــن دعـا را؟      کـــه:"بــه شکـر پادشاهی، زنظر مران گدا را" 

2) ز رقیـب دیـو سیرت، به خدای خود پنــــاهــم؛      مگـر آن شهــاب ِ ثاقب،‌ مـــددی دهد سُها را.  

3) مــژه سیــاهت ار کـــرد بــه خـون ما اشــارت،      ز فریــب او بینــدیش و غلـــط مـکــن، نگـــارا!  

4) دل ِ عـالمـی بســـوزی، چــــو عِــذار بـرفروزی،      تو از این چه سود داری که نمی‌کنی مدارا؟ 

5) همه شب در این امیدم،که نسیم صبحگاهی،     بــــه پیــــام آشنایــی، بنــــــوازد آشنـــــا را.   

6) چه قیامت است جانـا که به عاشقان نمودی؟      رخ همچو ماه تابــان، قـــد ِ ســـرو دلـــربا را.   

7) بـه خـدا کــه جرعه‌ای ده تو به حافظ سحرخیز،      که دعـــای صبحگـاهی، اثری دهـد شما را.  

 ش: شاملو // ق: قدسی// ن: نیساری // قز: قزوینی // س: سایه // خ: خانلری

1) ش: /ز ملازمان  

2) ق: به خدا همی پناهم ---- قز، خ، ن، س: /مددی دهد خدا را

5) قز، خ، ن: /به پیام آشنایان   

6) قز، خ، س: /دل و جان فدای رویت بنما عذار ما را ---- ش: /دل همچو سنگ خارا

7) قز، خ: /اثری کند ---- س: /که به وقت صبحگاهان اثری بود دعا را  

ن: تمام بیت:

چو طبیب دردمندان لب لعل یار باشد،  

دل دردمند حافظ ز که جوید این دوا را؟  

ش: تمام بیت: 

چو طبیب دردمندان لب لعل یار باشد، 

دل دردمند عاشق زکه جوید این دوا را؟

در نسخه "ش" پس از بیت هفتم بیت دیگری آمده:  

خبری ز حال عاشق بر یار بار گویید  

برسد مگر ز زلفش اثری مشام ما را  

و بیت هفتم "به خدا که جرعه ای ده..." مقطع غزل و به عنوان بیت پایانی است.

شرحی بر غزل را از  اینجا بخوانید.